Rotveegpremier

‘Een rotmaatregel,‘ zong het kabinet in koor. ‘Niemand vindt dit leuk. ’ Ach, ruim de helft van de Nederlanders vindt 100 kilometer per uur op de snelweg prima, bleek uit een enquête. Een betoging van boze automobilisten op het Malieveld werd wegens gebrek aan belangstelling geruisloos afgelast.

Ook het leedvermaak bleef trouwens beperkt. Wij die al decennia waarschuwen voor aantasting van de natuur door landbouw, verkeer en fossiele energie, krijgen nu ons zuur gelijk. Na te zijn weggezet als natuurgekkies. Na nepconvenanten met industriële bedrijven over stikstofuitstoot. Na ‘dubbeldoelstellingen’ met groei van de luchtvaart én leefbaarheid rond Schiphol. Na dubieuze rekenmethoden als de PAS, die het probleem naar de toekomst schuiven.

Ja, we krijgen ons gelijk, maar louter en alleen omdat de rechter er een stokje voor stak. Wat heb je aan zo’n gelijk? De natuur is op veel plekken al kapot, om over het boerenland maar te zwijgen. Bovendien is de houding van de meeste bewindslieden onveranderd: natuur is een sta-in-de-weg voor een ‘gezonde’ economie.

‘De grootste crisis in mijn loopbaan als premier,’ zei Mark Rutte. ‘De materie is zeer, zeer complex. Onvergelijkbaar met de vluchtelingencrisis. ’ Over deze uitspraak is in de media lacherig gedaan. Snel werden andere crisissen in herinnering geroepen. Onterecht. Rutte sprak de waarheid. Hij heeft geen flauw idee hoe hij dit moet oplossen. Zijn paniek is begrijpelijk: met deze coalitie komt hij er niet uit.

Want ga maar na. Drie van de vier partijen in de coalitie willen de grootste fabrikant van al die stikstof, de boeren, alleen op basis van vrijwilligheid aanpakken. Zie je het voor je? De blinkend nieuwe megastal op krediet van de Rabobank, het verkommerde natuurgebied ernaast en de overheidsgezant die voorzichtig polst of de boer misschien genegen is zijn boerderij te verkopen? Hoe snel zal zo’n onderhandeling gaan? Denk eens aan de afhandeling van de aardbevingsschade (ook een crisis, maar dus onvergelijkbaar minder erg). Die uitkoop-operatie gaat járen en járen duren. Die tijd is er niet.

Het land zit op slot en er moet meer gebeuren dan 100 kilometer rijden. Al was het maar om de recent aangekondigde Rijksinvesteringen in de infrastructuur en woningbouw te kunnen doen en milieuvriendelijke investeringen in Delfzijl en Eemshaven te laten doorgaan.

Er dringt zich een parallel op met het zwartepietendebat. Nog zo’n paradigma, zo’n welgemeend eigen gelijk, zo’n onderwerp wat op identiteitsniveau de samenleving verdeelt. Ook hier keek de overheid zo lang mogelijk weg. Mark Rutte brandde zijn vingers liever niet aan een roetmaatregel. Toch is verandering onvermijdbaar. De slavernij is ooit afgeschaft, het vrouwenkiesrecht ingevoerd, het huwelijk voor homo’s opengesteld. De roetveegpiet heerst al in de grote stad, het platteland zal volgen. En ooit, liever vroeger dan later, zullen wij Nederlanders trots zijn op onze natuurminnende kringloopboeren.

Mark, in dat wenkende vooruitzicht ligt jouw geitenpaadje. Wees een dappere roetveegpremier en ga door met die rotmaatregelen. Het kabinet zal wellicht vallen, dat zit te vast aan de achterban. Maar er ligt een kans voor Rutte-IV. Sluit een alliantie met groengezinde partijen. Haal de bezem door dat stikstofdossier, Mark. Wees alsjeblieft onze rotveegpremier.