Langzame ramp

Vrijdagavond, een paar dagen voor Kerst. Ik loop door een oude binnenstad in Nederland. Imposante kerken, grachten met historische panden. Duizenden lampjes in de bomen, winkels geopend voor de laatste kerstinkopen. In de eethuizen, restaurants en studentenhuizen lange tafels, feestelijk gedekt met mooi servies, wijnglazen, koelers, kandelaars en schalen met eten. Geanimeerd gepraat en gelach, tot op straat hoorbaar. Een vrouw met opgestoken haar staat op, spreekt en heft het glas. Studenten, promovendi, docenten en professoren uit heel de wereld sluiten het eerste semester af. Voor hen liggen twee weken vakantie en voor velen een warme thuiskomst bij familie en vrienden.

Op het water bij het stadhuis drijft een ponton met een ijsbaan erop. Wit ijs, wit licht, wit tentdoek, witte schaatsen. Kinderen, pubers en jonge twintigers bewegen zich wankelend over het ijs en vangen elkaar lachend op. Een jonge vader doet soepel en krachtig aan zijn zoontjes voor hoe je achteruit moet schaatsen.
Vanaf de overdekte brug komt muziek. Blazers, veel blazers, en slagwerk. Ze spelen goed. Net wisten ze het opzwepende van Worn down piano te vangen, nu klinkt heldhaftig het thema van Star Wars.
Aan de andere kant van de overdekte brug is de kerstmarkt, ook op pontons. De geur van warme Glühwein en gebraden worst. Drukte bij de sfeervol ingerichte stalletjes en aan de statafels. Het is er gezellig eten en drinken. Geen geschreeuw of gelal. Beschaafd plezier.

Overal als Kerstman verklede mensen. Op hun rood kostuum zit een rugnummer met het onderschrift Rotary Santa Run. Twee van hen lopen voor me, een jonge vrouw en een meisje van een jaar of tien. Het meisje kletst aan een stuk door. Haar bucketlist uit de zomer hangt nog op haar kamer, want ze heeft maar drie dingen gedaan. Cake bakken zonder hulp van moeder, buiten slapen in de achtertuin van een vriendin en … De derde bullit gaat verloren in een uithaal van de muziek.

Weer sta ik bij de ijsbaan. Een vierkante ijsschots in de gracht die me doet denken aan een kunstwerk van Rubem Robierb. De activistische kunstenaar maakte manshoge letters van ijs en liet ze drijven in het water voor een museum in Basel. De smeltende letters vormden de tekst: How dare you.
IJzingwekkend sprak Greta Thunberg die woorden uit. Zeker vijf keer keek ik haar woedend-droevige toespraak bij de Verenigde Naties terug. Voor mij het meest markante moment van 2019. This is all wrong – you have stolen my dreams and my childhood.

De band op de brug zet War of the worlds in. Ik denk: zo zou Steven Spielberg een rampenfilm laten beginnen. Met dreigende muziek, met een stadje in kerstsfeer, met mensen die deugen op een zorgeloos moment in hun bestaan. Een toostende hoogleraar met opgestoken haar, een achteruit schaatsende vader en een meisje met een onvoltooide bucketlist. En uiteraard met onafwendbaar onheil, bijvoorbeeld een langzame ramp, alleen bekend aan de kijkers van de film.
Spielberg is een goede regisseur, hij pakt je helemaal in. Je zou die lieve mensen wel willen toeroepen: ‘Pas op, gevaar! Kom in actie!’ Misschien doe je dat zelfs wel, schreeuw je de longen uit je lijf. Maar ze horen je niet.